Η μικρή ελληνική αστική τάξη έχει φέρει στην Ελλάδα δύο φημισμένα μεγάλα αστικά βραβεία. Τα δύο Νομπέλ λογοτεχνίας για τα οποία όλοι καμαρώνουμε αυτάρεσκα. Το πόσοι από εμάς έχουν πραγματικά διαβάσει-μελετήσει-αποκρυπτογραφήσει τον Σεφέρη και τον Ελύτη, είναι μια άλλη ιστορία. Ευτυχώς που υπήρξε ένας Μίκης για να μπουν οι στίχοι των ποιητών και στα υπόγεια και στα ανώγεια, και να βρουν πολλούς δέκτες ανοιχτούς και αποδέκτες.
Η Κική Δημουλά δεν ανήκε στην ελληνική αστική τάξη. Η ποίησή της δεν μεγαλοπιανόταν με εθνικά θέματα. Ήταν καθημερινά ανθρώπινη, ζεστή και μυστική. Κι είχε εκείνο το γλωσσικό ιδίωμα, που εγώ το λέω "ιδίωμα Δημουλά", να σε καθηλώνει εύστροφα, γλυκά κι ανεπανάληπτα στα είναι σου, στα μέσα σου και στα βαθύτερά σου. Να καθησυχάζει τις ανησυχίες σου και να ανησυχεί τους καθησυχασμούς σου. Όπως όλοι οι σπουδαίοι άνθρωποι που τυχαίνει να είναι οι ποιητές.
Δεν ξέρω αν η ποίηση της Δημουλά μπορεί να μελοποιηθεί. Όπως και του Καβάφη, οι στίχοι της ψυθυρίζονται, δεν τραγουδιούνται. Άρα φοβάμαι ότι οι δέκτες και οι αποδέκτες είναι δραματικά περιορισμένοι. Κι έγιναν ακόμη πιο λίγοι όταν μια έντυπη πατσαβούρα -χειρότερη κι από την Αυριανή που έβριζε κάποτε χυδαία τον Χατζιδάκι-, βάφτισε πριν μερικά χρόνια την Δημουλά "ακροδεξιά", "Καραμανλικιά" και "ρατσίστρια". Ποια; Τη Δημουλά! "Έλα Παναΐα μου", που θα έλεγε κι ο Θανάσης...
Ταυτόχρονα η άνοδος του ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία το 2015, ατόνισε την ελληνική υποστήριξη για ένα τρίτο Νόμπελ λογοτεχνίας. Ίσως το ρήμα "ατόνισε" να μην είναι σωστό. Να είναι πολύ σοφτ. "Εξαφάνισε" ή "καρατόμησε", έπρεπε να γράψω. Κι έτσι η Ελλάδα του Καρανίκα, του Παππά και του Λάμπρου, η Ελλάδα των Ελληνικών της Νοτοπούλου και του Τσίπρα, η Ελλάδα του ύφους του Πολάκη και της Κωνσταντοπούλου, μα κυρίως η Ελλάδα της αισθητικής του Βαρουφάκη, του Τσακαλώτου και του Καμμένου, επικράτησαν αυτής των "δεξιών" ποιητών (λες και η ποίηση ανήκει σε κόμματα).
Δεν ξέρω αν η Δημουλά θα κέρδιζε το τρίτο ελληνικό Νόμπελ και το πρώτο "μη-αστικό". Χάθηκε όμως μια μεγάλη ευκαιρία να γίνει ντόρος διαχρονικός και να ψαχτούμε λίγο μέσα μας. Να διαβάσουμε δηλαδή στίχους της όπως έγινε τώρα με τον θάνατό της. Και τότε να διαπιστώσουμε ότι η ποίηση δεν ανήκει σε καμία τάξη, σε κανένα κόμμα και σε καμία παράταξη. Ανήκει σε όλους. Όπως σε όλους ανήκουν ο Ελύτης, ο Σεφέρης, ο Μάνος, ο Μίκης, ο Θανάσης, η Μελίνα, η Λαμπέτη, ο Κουν, ο Θόδωρος Αγγελόπουλος, η Άννα Συνοδινού, ο Χορν, ο Μόραλης, ο Τσαρούχης, ο Ψυχοπαίδης, ο Vaggelis, ο Διονύσης, ο Θάνος, η Σωτηρία, ο Μάρκος, ο Τσιτσάνης, ο, η, ο... Συμπληρώστε τον κατάλογο. Ατέλειωτος είναι κι είναι ένα θαύμα πώς μια μικρή χώρα βγάζει τόσους ποιητές. Γιατί ποιητές είναι όλοι αυτοί. Και η ποίηση ενώνει, δεν χωρίζει. Όπως ο αέρας, το ελληνικό φως και το χρώμα της θάλασσας...
Σ
Στην μνήμη της Κικής Δημουλά δύο παλιά διαφωτιστικά άρθρα (το πρώτο είναι του Λευτέρη Παπαδόπουλου και το δεύτερο του Δημήτρη Ν. Μανιάτη) από ΤΑ ΝΕΑ. Αν και δεν τα χρειάζεται...
