(ξEKα)ΤηνιακΟ

Μου το στείλατε από είκοσι μεριές. Το είδα και σε αρκετά blogs. Έγινε φαίνεται μόδα. Στην πραγματικότητα κυκλοφορεί πάρα πολλά χρόνια –προ internet - αλλά φαίνεται κάποιος το ελληνοποίησε πρόσφατα κι έτσι έγινε γνωστό και στην «καθ’ ημάς ανατολή».

Είναι παράφραση του "Bar Stool Economics" που φέρεται ότι έγραψε ένας πανεπιστημιακός καθηγητής, ονόματι David Kamerschen, ο οποίος είναι υπαρκτό πρόσωπο και ο οποίος έχει αρνηθεί ότι το έχει γράψει αυτός. Όπως δηλαδή κάθε σοβαρός οικονομολόγος θα αρνιόταν ότι έχει γράψει τέτοιου είδους υπεραπλουστεύσεις.

Στηρίζεται στο γράφημα φορολογίας Laffer curve (οι οικονομολόγοι καταλαβαίνουν τι εννοώ), το οποίο είναι ειδική περίπτωση του θεωρήματος του Rolle (οι μαθηματικοί καταλαβαίνουν τι εννοώ), το οποίο πολύ απλά λέει ότι άμα αυξήσεις τη φορολογία κατά x%, δεν σημαίνει απαραίτητα ότι θα σου αυξηθούν ισόποσα κατά x% και τα έσοδα. Eνδέχεται μάλιστα ακόμη και να μειωθούν! Καθώς η καμπύλη των εσόδων μπορεί να πάρει ραγδαίως την κατηφόρα (περίπτωση θετικού του προσήματος της δεύτερης παραγώγου στον Rolle), να έρθει τελικά το αντίθετο αποτέλεσμα από αυτό που περιμένεις(*). Με άλλα λόγια άμα σε κάποιον του κοπανήσεις μια φορολογία εισοδήματος πάνω από κάποιο όριο, αυτός ο κάποιος θα προτιμήσει να πάρει τα βουνά, παρά να δουλεύει μόνο και μόνο για το κράτος (κε Παπακωνσταντίνου, δεν αρχίζετε να διαβάζετε σιγά-σιγά το blog;).

Αυτά περίπου λέει αλλά κάπως πιο γλαφυρά το παρακάτω story, το οποίο παραθέτω ακριβώς όπως κυκλοφορεί, δηλαδή μαζί με την αρχική σύνταξη, την ορθογραφία και τα σχετικά σχόλια για την αριστερά:

Δέκα συμμαθητές από το Γυμνάσιο ξαναβρέθηκαν μετά από 30 χρόνια και άρχισαν να κάνουν καθημερινή παρέα. Με διαφορετική οικονομική κατάσταση ο καθένας τους, αποφάσισαν να βρίσκονται στο καφενείο/ουζερί «Το Τηνιακό» όπου έπιναν τις μπυρίτσες τους και έκαναν καθημερινό λογαριασμό 100 ευρώ. Οι 10 φίλοι συμφώνησαν επίσης να πληρώνουν τον λογαριασμό με βάση την οικονομική κατάσταση του καθενός, γεγονός που όλοι θεώρησαν δίκαιο. Έτσι πλήρωναν τον λογαριασμό ως κάτωθι (όπως περίπου πληρώνουμε τους φόρους μας):

Οι φίλοι μας, πλήρως ικανοποιημένοι με την συμφωνία, βρισκόταν καθημερινά για τις μπυρίτσες τους. Ο καφετζής, ο Δήμος, που απέκτησε ξαφνικά 10 νέους πελάτες, σαν επιχειρηματικό μυαλό που ήταν, και για να μην τους χάσει από πελάτες, τους λέει ένα Σαββατόβραδο: «Επειδή είσαστε οι καλύτεροι πελάτες μου, θα σας κάνω έκπτωση 20 ευρώ στον λογαριασμό σας! Έτσι από εδώ και στο εξής θα μου δίνετε 80 ευρώ για τις μπύρες σας αντί για 100 ευρώ!».

Ξαφνικά οι 10 φίλοι μας απέκτησαν ένα πρόβλημα να λύσουν: τι ποσό θα πλήρωνε τώρα ο καθένας τους εάν συνέχιζαν να πληρώνουν τον λογαριασμό όπως πληρώνουμε τους φόρους μας; Πως θα μοίραζαν την μείωση των 20 ευρώ μεταξύ των;

Ο Αρτέμιος (1ος) είπε στους υπόλοιπους ότι λογικό θα ήταν οι τέσσερις πιο φτωχοί να συνεχίσουν να μην πληρώνουν τίποτε, και οι υπόλοιποι έξι να μοιραστούν την έκπτωση ισόποσα μεταξύ των. Δηλαδή ο καθένας από τους έξι να πληρώνει 3,33 ευρώ λιγότερα. Εάν γινόταν αυτό, ο Ευστάθιος (5ος), και ο Ζαφείρης (6ος), πίνοντας δωρεάν μπύρες, θα κέρδιζαν και χρήματα καθημερινά! Αυτή η ιδέα απορρίφτηκε πάραυτα από τους υπόλοιπους!

Έτσι οι δέκα (10) φίλοι μας ζήτησαν την βοήθεια του Δήμου του καφετζή που τους πρότεινε την παρακάτω λύση:

Και οι 10 φίλοι μας είχαν κάθε λόγο να είναι ευχαριστημένοι. Οι 4 πιο φτωχοί εξακολουθούν να πίνουν τις μπυρίτσες τους δωρεάν. Ο 5ος της παρέας (Ευστάθιος) δεν πληρώνει πλέον τίποτε. Οι 5 που θα συνεχίζουν να πληρώνουν τον λογαριασμό, τώρα πληρώνουν λιγότερα.

Όμως, όταν βρέθηκαν έξω από το καφενείο, άρχισαν να συγκρίνουν πόσο λιγότερο πλήρωνε ο καθένας και έτσι άρχισαν οι γκρίνιες:

- «Εγώ κέρδισα μόνο 1ευρώ από την έκπτωση» είπε ο Ευστάθιος (5ος). «Αλλά ο Κωνσταντίνος κέρδισε 7 ευρώ !»
- «Σωστά» είπε ο Ζαφείρης (6ος). «Και εγώ κέρδισα 1ευρώ αλλά είναι αδικία που ο Κωνσταντίνος κέρδισε 700% περισσότερα!»
- «Αυτό είναι αλήθεια» είπε ο Ηρόδοτος (7ος).. «Εγώ κέρδισα 3 ευρώ και αυτός 7 ευρώ . Οι πιο πλούσιοι κερδίζουν τα πιο πολλά!» (Σ.Σ: ΑΘΑΝΑΤΗ ΑΡΙΣΤΕΡΑ, ΑΜΕΣΩΣ ΤΟ ΕΝΤΟΠΙΣΕΣ ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ)
- Ταυτόχρονα σχεδόν οι 4 πρώτοι (Αρτέμιος, Βασίλειος, Γεώργιος και Δημήτριος) ούρλιαζαν: «ΜΙΣΟ ΛΕΠΤΟ. Εμείς ΔΕΝ ΚΕΡΔΙΣΑΜΕ ΑΠΟΛΥΤΩΣ ΤΙΠΟΤΕ. Το σύστημα εκμεταλλεύεται μονίμως τους φτωχούς!»

Οι εννιά φίλοι, όλοι δυσαρεστημένοι με τον Κωνσταντίνο που κέρδισε τα πιο πολλά, το περικύκλωσαν έξω από το καφενείο, τον έκαναν τουλούμι στο ξύλο και τον άφησαν αναίσθητο στο πεζοδρόμιο της Λεωφ. Αλεξάνδρας.

Την επόμενη μέρα, την Κυριακή, όπως ήταν αναμενόμενο, ο δαρμένος της παρέας, ο Κωνσταντίνος, δεν εμφανίστηκε στο καφενείο. Οι υπόλοιποι εννιά έπιναν χαρούμενοι τις μπυρίτσες τους έχοντας ταυτόχρονα βγάλει και το άχτι τους με τον Κωνσταντίνο!

Η χαρά όμως τους κόπηκε απότομα όταν ήλθε η ώρα του λογαριασμού! Τότε ανακάλυψαν ότι τα χρήματα που είχαν όλοι μαζί πάνω τους ήταν μόλις 32ευρώ ... Ούτε τον μισό λογαριασμό δεν μπορούσαν να πληρώσουν γιατί τους έλειπαν τα 48 ευρώ του Κωνσταντίνου. Ο καφετζής αγανακτισμένος γιατί έχασε τα λεφτά του, τους έκοψε την έκπτωση. Οι φίλοι δεν ξαναβρέθηκαν γιατί οι 4 πρώτοι δεν είχαν λεφτά για μπυρίτσες και ο τελευταίος που έβαζε και τα περισσότερα δεν του άρεσε και πολύ το γεγονός ότι οι άλλοι έπιναν με τα λεφτά του και τον έδερναν κιόλας.

Λοιπόν, φίλοι, συνεργάτες, συγγενείς, συνάδελφοι, εργαζόμενοι, άνεργοι, συμφοιτητές και δημοσιογράφοι: Έτσι ακριβώς δουλεύει και το σύστημα πληρωμής των φόρων. Οι πιο πλούσιοι πληρώνουν τα πιο πολλά. Όταν όμως γίνεται μείωση φόρων, αυτοί που πλήρωναν τους υψηλότερους φόρους κερδίζουν τα πιο πολλά από την μείωση! Εάν τους φορολογείς περισσότερο από τους άλλους και τους επιτίθεσαι επειδή έχουν την ευχέρεια που εσύ εκμεταλλεύεσαι, μπορεί να μην ξαναεμφανιστούν ποτέ στο «καφενείο». Στη πραγματικότητα, μπορεί να αρχίσουν να πίνουν μπύρες σε άλλα «καφενεία», εκτός της χώρας πιθανόν, όπου η ατμόσφαιρα είναι πολύ πιο φιλική και πιθανώς οι μπύρες να κοστίζουν λιγότερο!!!

Για όσους κατάλαβαν, δεν απαιτείται εξήγηση!

Για όσους ΔΕΝ κατάλαβαν, ΔΕΝ υπάρχει εξήγηση!

Υ.Σ. Αυτό το άρθρο, είναι παράφραση ενός ("Bar Stool Economics" ) που έγραψε ο David Kamerschen, Ph.D., Professor of Economics, University of Georgia.

Αυτή είναι λοιπόν η ιστορία των δέκα φίλων που επανακυκλοφόρησε πρόσφατα.

-Αιφνιδιάζει;
-Ναι!

-Εντυπωσιάζει;
-Ναι!

-Αρέσει;
-Ναι!

-Αληθοφανής;
-Ναι!

-Σωστή;
-Όχι!

-Γιατί;

Διότι από την εποχή που πρωτοεμφανίζεται ιστορικά η οικονομική σκέψη με τους Πλάτωνα και Αριστοτέλη, μέχρι τον Smith, τον Ricardo, τον Marx και τον Keynes, και από τους κλασσικούς της Βρετανίας μέχρι τους μονεταριστές του Σικάγο, αν υπήρχε ποτέ κάτι κοινό που συμφώνησαν όλα τα πολιτικοοικονομικά μοντέλα, είναι η αποπομπή της υπεραπλούστευσης (οι μελετητές της Πολιτικής Οικονομίας καταλαβαίνουν τι εννοώ).

Στο παράδειγμά μας, ο αποπροσανατολισμός από το πραγματικό πρόβλημα δεν γίνεται αμέσως σαφής. Δεν γίνεται δηλαδή άμεσα αντιληπτό ότι το πρόβλημα δεν είναι η δικαιότερη κατανομή της φορολογίας (που δεν λύθηκε από τους 10 φίλους και που έφερε τεχνητά την έλλειψη των 48 ευρώ). Αυτό είναι ένα καθαρά administrative ζήτημα το οποίο στην εσπερία έχουν λύσει προ πολλού. [Πώς; Μα, από το καταπληκτικό link νομοθετικής εξουσίας (call it “αποφάσεις κοινοβουλίων”) και τεχνολογίας (call it “πληροφορική”) όπου αυτή αναπτύχθηκε σωστά]. Δεν γίνεται λοιπόν άμεσα αντιληπτό στην ιστορία μας ότι το συνολικό εισόδημα των δέκα φίλων (call it “AEΠ”), αν προσθέσει κανείς τα νούμερα, φτάνει τις 380.000 και ότι ο Κωνσταντίνος (δηλ. το 10% του πληθυσμού) με τις 200.000 του, ελέγχει το 52,6% (!!!) του συνολικού εισοδήματος. Το νούμερο είναι τρομακτικό. Σκεφτείτε λίγο. Το 10% του πληθυσμού τρώει ήδη πάνω από την μισή πίτα και το 90% του πληθυσμού την υπόλοιπη.

Το πραγματικό πρόβλημα λοιπόν δεν είναι η κατανομή της φορολογίας. Το πραγματικό πρόβλημα είναι η κατανομή του εισοδήματος! Πώς θα γίνει δηλαδή δικαιότερα κατανεμημένος ο πλούτος μιας χώρας σε μια κοινωνία μικρών και μεγάλων θηρίων. Πώς θα περιοριστούν οι κοινωνικές αδικίες. Πως θα γίνει πιο εκλογικευμένη αυτή η έρμη η καμπύλη Lorenz. Τα υπόλοιπα έπονται.

Σε ένα κράτος δικαίου το πρόβλημα αυτό προσεγγίζεται και από την δικαιότερη ανακατονομή της φορολογίας, αλλά αυτό από μόνο του είναι φανερό ότι δεν αρκεί. Ιδιαίτερα σήμερα. Είναι η μεγάλη ανοικτή πληγή στις παγκοσμιοποιημένες οικονομίες, που περιορίζεται μεν εν μέρει με την προσπάθεια για αύξηση της πίτας (η οποία αυξάνει θεωρητικά τον πλούτο όλων μας), αλλά που δεν περιορίζει τις κοινωνικές αντιφάσεις. Ιδιαίτερα μάλιστα όταν αντί για αύξηση, έχουμε συρρίκνωση των περισσοτέρων εθνικών ΑΕΠ. (Όχι όμως και του παγκόσμιου ΑΕΠ!!!).

Και για να μην παρεξηγούμαι, δεν λέω να κάνουμε επανάσταση και να καταργήσουμε τον Κωνσταντίνο (τι θυμίζει κι αυτό το όνομα!) της παραπάνω ιστορίας. Δεν λέω να καταργήσουμε την πρώτη θέση στα τρένα. Αυτό που λέω είναι να καταργήσουμε την τρίτη θέση στα τρένα(**). Κάτι που ελάχιστοι πολιτικοί οραματίστηκαν σε αυτόν τον τόπο. Ίσως γιατί ελάχιστοι πολιτικοί ενδιαφέρθηκαν. Ίσως γιατί ελάχιστοι πολιτικοί έχουν πραγματικά σπουδάσει Πολιτική Οικονομία(***). Ίσως γιατί ελάχιστοι πολιτικοί δεν προέρχονται, σώνει και καλά, από τη Νομική.


(*) Βρείτε το άκρως ενδιαφέρον Taxation and War Wealth (αν θυμάμαι καλά τον τίτλο) του John Hicks. Μελέτη για την Οικονομία κατά τη διάρκεια πολέμου. Για ερευνητές και μόνο, ε;

(**) Το έλεγε σχεδόν κάθε βράδυ ο φίλος μου Γιώργος Στάικος (που έφυγε κι αυτός πολύ νωρίς), στα ελάχιστα ανοικτά ταβερνάκια της έρημης αυγουστιάτικης Αθήνας του '82. Διακοπές στην Ελλάδα, μπάνια και πολιτικές αναλύσεις της νέας τότε κατάστασης.

(***) Ξέρω τώρα ότι θα "φάω ξύλο" από μερικούς από εσάς, αλλά οφείλω να το πω. Ανεξάρτητα από τις πολιτικές απόψεις του καθενός μας και του τι συνέβη στην Ελλάδα μετά τη μεταπολίτευση, με καθαρά πολιτικοοικονομικά -όχι κομματικά ή οπαδικά- κριτήρια, επιτρέψτε μου να πω ότι ο πιο «μοντέρνος» λόγος έλληνα πολιτικού παραμένει, ακόμη και σήμερα, αυτός του Ανδρέα. Ίσως γιατί δεν ήταν απλά και μόνο, ένας αναγνωρισμένος οικονομολόγος που δίδασκε σε ξένα πανεπιστήμια. Στο York του Τορόντο, δίδαξε Οικονομετρία! Δηλαδή, Μαθηματικά!!!