(ξEKα)ΤηνιακΟ

Μου το στείλατε από είκοσι μεριές. Το είδα και σε αρκετά blogs. Έγινε φαίνεται μόδα. Στην πραγματικότητα κυκλοφορεί πάρα πολλά χρόνια –προ internet - αλλά φαίνεται κάποιος το ελληνοποίησε πρόσφατα κι έτσι έγινε γνωστό και στην «καθ’ ημάς ανατολή».

Είναι παράφραση του "Bar Stool Economics" που φέρεται ότι έγραψε ένας πανεπιστημιακός καθηγητής, ονόματι David Kamerschen, ο οποίος είναι υπαρκτό πρόσωπο και ο οποίος έχει αρνηθεί ότι το έχει γράψει αυτός. Όπως δηλαδή κάθε σοβαρός οικονομολόγος θα αρνιόταν ότι έχει γράψει τέτοιου είδους υπεραπλουστεύσεις.

Στηρίζεται στο γράφημα φορολογίας Laffer curve (οι οικονομολόγοι καταλαβαίνουν τι εννοώ), το οποίο είναι ειδική περίπτωση του θεωρήματος του Rolle (οι μαθηματικοί καταλαβαίνουν τι εννοώ), το οποίο πολύ απλά λέει ότι άμα αυξήσεις τη φορολογία κατά x%, δεν σημαίνει απαραίτητα ότι θα σου αυξηθούν ισόποσα κατά x% και τα έσοδα. Eνδέχεται μάλιστα ακόμη και να μειωθούν! Καθώς η καμπύλη των εσόδων μπορεί να πάρει ραγδαίως την κατηφόρα (περίπτωση θετικού του προσήματος της δεύτερης παραγώγου στον Rolle), να έρθει τελικά το αντίθετο αποτέλεσμα από αυτό που περιμένεις(*). Με άλλα λόγια άμα σε κάποιον του κοπανήσεις μια φορολογία εισοδήματος πάνω από κάποιο όριο, αυτός ο κάποιος θα προτιμήσει να πάρει τα βουνά, παρά να δουλεύει μόνο και μόνο για το κράτος (κε Παπακωνσταντίνου, δεν αρχίζετε να διαβάζετε σιγά-σιγά το blog;).

Αυτά περίπου λέει αλλά κάπως πιο γλαφυρά το παρακάτω story, το οποίο παραθέτω ακριβώς όπως κυκλοφορεί, δηλαδή μαζί με την αρχική σύνταξη, την ορθογραφία και τα σχετικά σχόλια για την αριστερά:

Δέκα συμμαθητές από το Γυμνάσιο ξαναβρέθηκαν μετά από 30 χρόνια και άρχισαν να κάνουν καθημερινή παρέα. Με διαφορετική οικονομική κατάσταση ο καθένας τους, αποφάσισαν να βρίσκονται στο καφενείο/ουζερί «Το Τηνιακό» όπου έπιναν τις μπυρίτσες τους και έκαναν καθημερινό λογαριασμό 100 ευρώ. Οι 10 φίλοι συμφώνησαν επίσης να πληρώνουν τον λογαριασμό με βάση την οικονομική κατάσταση του καθενός, γεγονός που όλοι θεώρησαν δίκαιο. Έτσι πλήρωναν τον λογαριασμό ως κάτωθι (όπως περίπου πληρώνουμε τους φόρους μας):

Οι φίλοι μας, πλήρως ικανοποιημένοι με την συμφωνία, βρισκόταν καθημερινά για τις μπυρίτσες τους. Ο καφετζής, ο Δήμος, που απέκτησε ξαφνικά 10 νέους πελάτες, σαν επιχειρηματικό μυαλό που ήταν, και για να μην τους χάσει από πελάτες, τους λέει ένα Σαββατόβραδο: «Επειδή είσαστε οι καλύτεροι πελάτες μου, θα σας κάνω έκπτωση 20 ευρώ στον λογαριασμό σας! Έτσι από εδώ και στο εξής θα μου δίνετε 80 ευρώ για τις μπύρες σας αντί για 100 ευρώ!».

Ξαφνικά οι 10 φίλοι μας απέκτησαν ένα πρόβλημα να λύσουν: τι ποσό θα πλήρωνε τώρα ο καθένας τους εάν συνέχιζαν να πληρώνουν τον λογαριασμό όπως πληρώνουμε τους φόρους μας; Πως θα μοίραζαν την μείωση των 20 ευρώ μεταξύ των;

Ο Αρτέμιος (1ος) είπε στους υπόλοιπους ότι λογικό θα ήταν οι τέσσερις πιο φτωχοί να συνεχίσουν να μην πληρώνουν τίποτε, και οι υπόλοιποι έξι να μοιραστούν την έκπτωση ισόποσα μεταξύ των. Δηλαδή ο καθένας από τους έξι να πληρώνει 3,33 ευρώ λιγότερα. Εάν γινόταν αυτό, ο Ευστάθιος (5ος), και ο Ζαφείρης (6ος), πίνοντας δωρεάν μπύρες, θα κέρδιζαν και χρήματα καθημερινά! Αυτή η ιδέα απορρίφτηκε πάραυτα από τους υπόλοιπους!

Έτσι οι δέκα (10) φίλοι μας ζήτησαν την βοήθεια του Δήμου του καφετζή που τους πρότεινε την παρακάτω λύση:

Και οι 10 φίλοι μας είχαν κάθε λόγο να είναι ευχαριστημένοι. Οι 4 πιο φτωχοί εξακολουθούν να πίνουν τις μπυρίτσες τους δωρεάν. Ο 5ος της παρέας (Ευστάθιος) δεν πληρώνει πλέον τίποτε. Οι 5 που θα συνεχίζουν να πληρώνουν τον λογαριασμό, τώρα πληρώνουν λιγότερα.

Όμως, όταν βρέθηκαν έξω από το καφενείο, άρχισαν να συγκρίνουν πόσο λιγότερο πλήρωνε ο καθένας και έτσι άρχισαν οι γκρίνιες:

- «Εγώ κέρδισα μόνο 1ευρώ από την έκπτωση» είπε ο Ευστάθιος (5ος). «Αλλά ο Κωνσταντίνος κέρδισε 7 ευρώ !»
- «Σωστά» είπε ο Ζαφείρης (6ος). «Και εγώ κέρδισα 1ευρώ αλλά είναι αδικία που ο Κωνσταντίνος κέρδισε 700% περισσότερα!»
- «Αυτό είναι αλήθεια» είπε ο Ηρόδοτος (7ος).. «Εγώ κέρδισα 3 ευρώ και αυτός 7 ευρώ . Οι πιο πλούσιοι κερδίζουν τα πιο πολλά!» (Σ.Σ: ΑΘΑΝΑΤΗ ΑΡΙΣΤΕΡΑ, ΑΜΕΣΩΣ ΤΟ ΕΝΤΟΠΙΣΕΣ ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ)
- Ταυτόχρονα σχεδόν οι 4 πρώτοι (Αρτέμιος, Βασίλειος, Γεώργιος και Δημήτριος) ούρλιαζαν: «ΜΙΣΟ ΛΕΠΤΟ. Εμείς ΔΕΝ ΚΕΡΔΙΣΑΜΕ ΑΠΟΛΥΤΩΣ ΤΙΠΟΤΕ. Το σύστημα εκμεταλλεύεται μονίμως τους φτωχούς!»

Οι εννιά φίλοι, όλοι δυσαρεστημένοι με τον Κωνσταντίνο που κέρδισε τα πιο πολλά, το περικύκλωσαν έξω από το καφενείο, τον έκαναν τουλούμι στο ξύλο και τον άφησαν αναίσθητο στο πεζοδρόμιο της Λεωφ. Αλεξάνδρας.

Την επόμενη μέρα, την Κυριακή, όπως ήταν αναμενόμενο, ο δαρμένος της παρέας, ο Κωνσταντίνος, δεν εμφανίστηκε στο καφενείο. Οι υπόλοιποι εννιά έπιναν χαρούμενοι τις μπυρίτσες τους έχοντας ταυτόχρονα βγάλει και το άχτι τους με τον Κωνσταντίνο!

Η χαρά όμως τους κόπηκε απότομα όταν ήλθε η ώρα του λογαριασμού! Τότε ανακάλυψαν ότι τα χρήματα που είχαν όλοι μαζί πάνω τους ήταν μόλις 32ευρώ ... Ούτε τον μισό λογαριασμό δεν μπορούσαν να πληρώσουν γιατί τους έλειπαν τα 48 ευρώ του Κωνσταντίνου. Ο καφετζής αγανακτισμένος γιατί έχασε τα λεφτά του, τους έκοψε την έκπτωση. Οι φίλοι δεν ξαναβρέθηκαν γιατί οι 4 πρώτοι δεν είχαν λεφτά για μπυρίτσες και ο τελευταίος που έβαζε και τα περισσότερα δεν του άρεσε και πολύ το γεγονός ότι οι άλλοι έπιναν με τα λεφτά του και τον έδερναν κιόλας.

Λοιπόν, φίλοι, συνεργάτες, συγγενείς, συνάδελφοι, εργαζόμενοι, άνεργοι, συμφοιτητές και δημοσιογράφοι: Έτσι ακριβώς δουλεύει και το σύστημα πληρωμής των φόρων. Οι πιο πλούσιοι πληρώνουν τα πιο πολλά. Όταν όμως γίνεται μείωση φόρων, αυτοί που πλήρωναν τους υψηλότερους φόρους κερδίζουν τα πιο πολλά από την μείωση! Εάν τους φορολογείς περισσότερο από τους άλλους και τους επιτίθεσαι επειδή έχουν την ευχέρεια που εσύ εκμεταλλεύεσαι, μπορεί να μην ξαναεμφανιστούν ποτέ στο «καφενείο». Στη πραγματικότητα, μπορεί να αρχίσουν να πίνουν μπύρες σε άλλα «καφενεία», εκτός της χώρας πιθανόν, όπου η ατμόσφαιρα είναι πολύ πιο φιλική και πιθανώς οι μπύρες να κοστίζουν λιγότερο!!!

Για όσους κατάλαβαν, δεν απαιτείται εξήγηση!

Για όσους ΔΕΝ κατάλαβαν, ΔΕΝ υπάρχει εξήγηση!

Υ.Σ. Αυτό το άρθρο, είναι παράφραση ενός ("Bar Stool Economics" ) που έγραψε ο David Kamerschen, Ph.D., Professor of Economics, University of Georgia.

Αυτή είναι λοιπόν η ιστορία των δέκα φίλων που επανακυκλοφόρησε πρόσφατα.

-Αιφνιδιάζει;
-Ναι!

-Εντυπωσιάζει;
-Ναι!

-Αρέσει;
-Ναι!

-Αληθοφανής;
-Ναι!

-Σωστή;
-Όχι!

-Γιατί;

Διότι από την εποχή που πρωτοεμφανίζεται ιστορικά η οικονομική σκέψη με τους Πλάτωνα και Αριστοτέλη, μέχρι τον Smith, τον Ricardo, τον Marx και τον Keynes, και από τους κλασσικούς της Βρετανίας μέχρι τους μονεταριστές του Σικάγο, αν υπήρχε ποτέ κάτι κοινό που συμφώνησαν όλα τα πολιτικοοικονομικά μοντέλα, είναι η αποπομπή της υπεραπλούστευσης (οι μελετητές της Πολιτικής Οικονομίας καταλαβαίνουν τι εννοώ).

Στο παράδειγμά μας, ο αποπροσανατολισμός από το πραγματικό πρόβλημα δεν γίνεται αμέσως σαφής. Δεν γίνεται δηλαδή άμεσα αντιληπτό ότι το πρόβλημα δεν είναι η δικαιότερη κατανομή της φορολογίας (που δεν λύθηκε από τους 10 φίλους και που έφερε τεχνητά την έλλειψη των 48 ευρώ). Αυτό είναι ένα καθαρά administrative ζήτημα το οποίο στην εσπερία έχουν λύσει προ πολλού. [Πώς; Μα, από το καταπληκτικό link νομοθετικής εξουσίας (call it “αποφάσεις κοινοβουλίων”) και τεχνολογίας (call it “πληροφορική”) όπου αυτή αναπτύχθηκε σωστά]. Δεν γίνεται λοιπόν άμεσα αντιληπτό στην ιστορία μας ότι το συνολικό εισόδημα των δέκα φίλων (call it “AEΠ”), αν προσθέσει κανείς τα νούμερα, φτάνει τις 380.000 και ότι ο Κωνσταντίνος (δηλ. το 10% του πληθυσμού) με τις 200.000 του, ελέγχει το 52,6% (!!!) του συνολικού εισοδήματος. Το νούμερο είναι τρομακτικό. Σκεφτείτε λίγο. Το 10% του πληθυσμού τρώει ήδη πάνω από την μισή πίτα και το 90% του πληθυσμού την υπόλοιπη.

Το πραγματικό πρόβλημα λοιπόν δεν είναι η κατανομή της φορολογίας. Το πραγματικό πρόβλημα είναι η κατανομή του εισοδήματος! Πώς θα γίνει δηλαδή δικαιότερα κατανεμημένος ο πλούτος μιας χώρας σε μια κοινωνία μικρών και μεγάλων θηρίων. Πώς θα περιοριστούν οι κοινωνικές αδικίες. Πως θα γίνει πιο εκλογικευμένη αυτή η έρμη η καμπύλη Lorenz. Τα υπόλοιπα έπονται.

Σε ένα κράτος δικαίου το πρόβλημα αυτό προσεγγίζεται και από την δικαιότερη ανακατονομή της φορολογίας, αλλά αυτό από μόνο του είναι φανερό ότι δεν αρκεί. Ιδιαίτερα σήμερα. Είναι η μεγάλη ανοικτή πληγή στις παγκοσμιοποιημένες οικονομίες, που περιορίζεται μεν εν μέρει με την προσπάθεια για αύξηση της πίτας (η οποία αυξάνει θεωρητικά τον πλούτο όλων μας), αλλά που δεν περιορίζει τις κοινωνικές αντιφάσεις. Ιδιαίτερα μάλιστα όταν αντί για αύξηση, έχουμε συρρίκνωση των περισσοτέρων εθνικών ΑΕΠ. (Όχι όμως και του παγκόσμιου ΑΕΠ!!!).

Και για να μην παρεξηγούμαι, δεν λέω να κάνουμε επανάσταση και να καταργήσουμε τον Κωνσταντίνο (τι θυμίζει κι αυτό το όνομα!) της παραπάνω ιστορίας. Δεν λέω να καταργήσουμε την πρώτη θέση στα τρένα. Αυτό που λέω είναι να καταργήσουμε την τρίτη θέση στα τρένα(**). Κάτι που ελάχιστοι πολιτικοί οραματίστηκαν σε αυτόν τον τόπο. Ίσως γιατί ελάχιστοι πολιτικοί ενδιαφέρθηκαν. Ίσως γιατί ελάχιστοι πολιτικοί έχουν πραγματικά σπουδάσει Πολιτική Οικονομία(***). Ίσως γιατί ελάχιστοι πολιτικοί δεν προέρχονται, σώνει και καλά, από τη Νομική.


(*) Βρείτε το άκρως ενδιαφέρον Taxation and War Wealth (αν θυμάμαι καλά τον τίτλο) του John Hicks. Μελέτη για την Οικονομία κατά τη διάρκεια πολέμου. Για ερευνητές και μόνο, ε;

(**) Το έλεγε σχεδόν κάθε βράδυ ο φίλος μου Γιώργος Στάικος (που έφυγε κι αυτός πολύ νωρίς), στα ελάχιστα ανοικτά ταβερνάκια της έρημης αυγουστιάτικης Αθήνας του '82. Διακοπές στην Ελλάδα, μπάνια και πολιτικές αναλύσεις της νέας τότε κατάστασης.

(***) Ξέρω τώρα ότι θα "φάω ξύλο" από μερικούς από εσάς, αλλά οφείλω να το πω. Ανεξάρτητα από τις πολιτικές απόψεις του καθενός μας και του τι συνέβη στην Ελλάδα μετά τη μεταπολίτευση, με καθαρά πολιτικοοικονομικά -όχι κομματικά ή οπαδικά- κριτήρια, επιτρέψτε μου να πω ότι ο πιο «μοντέρνος» λόγος έλληνα πολιτικού παραμένει, ακόμη και σήμερα, αυτός του Ανδρέα. Ίσως γιατί δεν ήταν απλά και μόνο, ένας αναγνωρισμένος οικονομολόγος που δίδασκε σε ξένα πανεπιστήμια. Στο York του Τορόντο, δίδαξε Οικονομετρία! Δηλαδή, Μαθηματικά!!!

ΕΚΤακτΟ Συνέδριο 2010

Τι έχουμε όταν σε γνωστή παραθαλάσσια ταβέρνα της Ville d' Argent, το blog συναντιέται ξαφνικά με έναν κατατρεγμένο βιολόγο πανεπιστημιακό, έναν ταλαιπωρημένο σε παιδικά πάρτι νομικό, δυο μηχανικούς (ο ένας μάλιστα "πρωθυπουργός"), δυο επιχειρηματίες (ο ένας μάλιστα και άρχοντας της ΤΑ) κι ένα Μεγάλο Καβούρι (όχι Βουλιαγμένης, αλλά Αλάσκας); Έχουμε ΕΚΤακτΟ Συνέδριο!

Το συνέδριο ξεκίνησε τρίβoντας τα χεράκια από χαρά.

Κατόπιν, ο κατατρεγμένος βιολόγος πανεπιστημιακός μετρούσε συνέχεια τα αξέχαστα χρόνια που "κέρδισε" κοντά στο τέρας -κυριολεκτικά- της επικοινωνίας, της ψυχολογίας και της παιδαγωγικής επιστήμης, von Tzam-a-look-a (φτου).

Και τα ξαναμετρούσε για να είναι σίγουρος.

Το Μεγάλο Καβούρι αντιστάθηκε όσο μπορούσε βλαστημώντας την ώρα και τη στιγμή που άφησε τα ζεστά νερά της Αλάσκας.

Το τέλος του όμως ήταν αναπόφεκτο.

Εδώ τελείωσε ξαφνικά, το ξαφνικό Συνέδριο 2010 όπως ξαφνικά άλλωστε άρχισε. Την επόμενη φορά που ο κατατρεγμένος βιολόγος πανεπιστημιακός θα θελήσει να ξαναμετρήσει τα ωφέλιμα χρόνια που πέρασε παρέα με τον von Tzam-a-look-a (φτου), θα βγάλει από τη γυάλα του εργαστηρίου το επόμενο Μεγάλο Καβούρι και... κλπ κλπ.

" Έχω την Πέμπτη ραντεβού "

Τι θα καταβροχθίσετε πάλι ρε κανίβαλοι;

Αν είναι δυνατόν!

ΥΓ. Εγώ πάντως από τα δυο species της φωτογραφίας, προτιμώ να κάνω παρέα σε αυτό με τη νιτσεράδα.

Astronomy picture of Greece

Όσοι επισκέφτηκαν χθες το blog, ασφαλώς θα πρόσεξαν στο παρακείμενο καθημερινό μας "Astronomy Picture of the Day", την παραπάνω εντυπωσιακή φωτογραφία μερικής ηλιακής έκλειψης, πάνω από τα αρχαία ερείπια του ναού του Ποσειδώνα στο Σούνιο. Δεν είναι η πρώτη φορά που το site αυτό της NASA προβάλει κάποια εικόνα από την Ελλάδα. Οι καιρικές συνθήκες του τόπου μας ευνοούν τις αστρονομικές παρατηρήσεις και τη λήψη παρόμοιων φωτογραφιών(*). Στη συγκεκριμένη φωτογραφία εντυπωσιάζουν τα χρώματα, το απροσδόκητο σύννεφο που καλύπτει την κορυφή του Ήλιου κι ένα πουλί (γλάρος;) που πετάει στα δεξιά της έκλειψης. Σύμφωνα με τη NASA, η επόμενη συνολική έκλειψη ηλίου θα γίνει στις 11 Ιουλίου 2010, αλλά θα είναι ορατή μόνο από μια λεπτή λωρίδα του νοτίου Ειρηνικού Ωκεανού, κοντά στο νότιο άκρο της Νοτίου Αμερικής. Προς το παρόν, θα απολαμβάνουμε καθημερινά τις υπέροχες αυτές φωτογραφίες και τα σχόλια του επιστήμονα Αστρονόμου της NASA που τις συνοδεύουν.

(*) Το 2006, μια χειμωνιάτικη νύχτα με φοβερό κρύο (-48C) ξενυχτήσαμε με κάτι φίλους για να δούμε και να φωτογραφήσουμε το Βόρειο Σέλας που οι επιστήμονες έλεγαν ότι θα εμφανιζόταν εκείνο το βράδυ βορείως του Edmonton. Τζίφος. Φάγαμε το κρύο πίνοντας ελληνικό τσίπουρο στο αυτοκίνητο, αλλά δεν είδαμε τίποτα. To Σέλας βέβαια ήταν εκεί. Εμείς δεν το είδαμε λόγω πυκνής νέφωσης (ή μήπως λόγω ...τσίπουρου; Δεν ξέρω να σας πω).

Η θαυμάσια συμμετρία των αριθμών

(Nous vous remercions monsieur le Maire)

... ή όταν ο Κορώνης ήταν ξεμέθυστος!

Athens oldies

Φωτ. Dorothy Burr Thompson

Βρέθηκε η πηγή των φωτογραφιών που μας έστειλε ο Κώστας κι έτσι μπορέσαμε να βρούμε τις λεζάντες τους και να καταλάβουμε καλύτερα τι είναι αυτό που βλέπουμε από την Αθήνα των παππούδων μας. Αν κάνετε κλικ πάνω στις φωτογραφίες, θα μεταφερθείτε στο Picasa και έτσι θα μπορέσετε να τις δείτε σε μεγαλύτερο μέγεθος.

Το Quiz μας παραμένει: Ποια μεγάλη κεντρική πλατεία της Αθήνας δεν φτιάχτηκε ποτέ; To σχέδιο του Κλεάνθη και των Βαυαρών, μετά από αυτές του Συντάγματος και της Ομόνοιας, προέβλεπε και μια τρίτη μεγάλη πλατεία. Πού θα γινόταν και γιατί δεν έγινε;

(Hint: φτιάχτηκε τσάκα-τσάκα, ένα εργοστάσιο στη θέση της).

----
H Dorothy Burr Thompson (1900-2001) υπήρξε γνωστή αρχαιολόγος η οποία έζησε στην Ελλάδα τις δεκαετίες του '20 και του '30 και εργάστηκε στις ανασκαφές της Αρχαίας Αγοράς της Αθήνας. Το φωτογραφικό της αρχείο από την καθημερινή της ζωή στην Ελλάδα, δώρισε η ίδια στην Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα. Ένα αντιπροσωπευτικό μέρος του, μπορείτε να το δείτε στο πολύ καλαίσθητο site:

http://www3.ascsa.edu.gr/media/thompson/thompson.html

Ανακοίνωση των Γιατρών Χωρίς Σύνορα

ΕΠΕΙΓΟΥΣΑ ΕΚΚΛΗΣΗ

Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα παρέχουμε από την πρώτη στιγμή επείγουσα ιατρική βοήθεια στα θύματα του ισχυρού σεισμού που έπληξε στις 12 Ιανουαρίου την Αϊτή.

Για να υποστηρίξετε τη δράση μας στην Αϊτή κάντε μια δωρεά σήμερα. Η δική σας υποστήριξη, μικρή ή μεγάλη, μπορεί να σώσει ζωές.

ΜΕΣΩ ΤΡΑΠΕΖΑΣ
ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ: Αρ. Λογ/μού: 080/480865-76
ALPHA BANK: Αρ. Λογ/μού: 104-00-2320001125
ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ: Αρ. Λογ/μού: 041-01-022035-49
ΤΡΑΠΕΖΑ EFG EUROBANK: Αρ. Λογ/μού: 0026.0215.45.0100065123
ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ: Αρ. Λογ/μού: 83773707

Μετά την κατάθεση μην ξεχάσετε να μας ενημερώσετε το συντομότερο δυνατό στο τηλ.: 210 5 200 500 για να σας στείλουμε την απόδειξή σας.

ΜΕΣΩ ΠΙΣΤΩΤΙΚΗΣ ΚΑΡΤΑΣ
(Visa, Mastercard, Diners)
Κάνοντας ένα απλό τηλεφώνημα στο 210 5 200 500

Σχετικό Link:
http://www.msf.gr/index.php?option=com_frontpage&Itemid=1

Κυριακάτικη 10/1/2010

Θα ήταν μια συνηθισμένη Κυριακή πρωί, με οικογενειακό καφεδάκι και εφημερίδες αγορασμένες στην Κλαθμώνος από το προηγούμενο βράδυ. Θα ήταν κι ένα ακόμα συνηθισμένο άρθρο εκλαϊκευμένης επιστήμης, αν το μάτι δεν έπεφτε σε ένα όνομα με bold στοιχεία:

Ναι, ναι, ναι, ο "κατατρεγμένος" ξαναχτύπησε! Το Τζαμαλούκειο θύμα έδρασε όπως πάντα ξαφνικά κι απρόσμενα. Το καμάρι της ville d' Argent για μια ακόμη φορά εντυπωσίασε. Ας δούμε λοιπόν τι είπε:

(Σσσσσ, ησυχία εσείς στα τελευταία θρανία!)

Για όσους αντέχουν, διαβάστε (με δικό σας ρίσκο, ε;) το πλήρες άρθρο της Κυριακάτικης "Ε".

Αγοράζοντας τον Καβάφη

Πριν τις γιορτές αγόρασα ένα ποίημα! Δεν το λέω μεταφορικά. Αγόρασα ένα πραγματικό ποίημα. Συγκεκριμένα, αγόρασα "Τα Άλογα του Aχιλλέως" του Κ.Π.Καβάφη! Πιο συγκεκριμένα, σε έκθεση ζωγραφικής, αγόρασα έναν πίνακα του Γιάννη Ψυχοπαίδη, με "Τα Άλογα του Aχιλλέως" του Κ.Π.Καβάφη. Ακόμα πιο συγκεκριμένα, αγόρασα μια μεταξοτυπία -πού λεφτά για τον πραγματικό; - ενός πίνακα του Γιάννη Ψυχοπαίδη, με "Τα Άλογα του Aχιλλέως" του Κ.Π.Καβάφη. (Η αλήθεια είναι ότι αν έβρισκα τον πραγματικό πίνακα, θα τον αγόραζα, αλλά δυστυχώς δεν ήταν προς πώληση κι έτσι αγόρασα το επίσημο αντίγραφο).

Είναι πολύ ωραία η μεταξοτυπία μου. Έχει τυπωμένο σε άσπρο φόντο αριστερά τον Καβάφη και δεξιά τη ζωγραφιά με την υπογραφή του Γιάννη. Η απόσταση μεταξύ των δυο έργων είναι μερικά σαντιμέτρ. Δεν ξέρω αν αυτή είναι μια σωστή απόσταση. Ποιος μπορεί να πει άλλωστε αν αυτή είναι μια σωστή απόσταση; Ποιος μπορεί να πει, ποια είναι η σωστή απόσταση μεταξύ ποίησης και ζωγραφικής; Yπάρχει απόσταση μεταξύ της ποίησης και της ποίησης;

Τα Άλογα του Aχιλλέως πάντως είναι εκεί. Τα διαβάζεις και τα βλέπεις ταυτόχρονα. Σαν τα σπουδαία "τότε" Κλασσικά Εικονογραφημένα. Ίσως γι' αυτό το λόγο να μου αρέσει αυτός ο πίνακας. Ξυπνάει ενδόμυχα το παιδί μέσα μου. Δεν έχουμε και ψυχολόγο στην παρέα να μας πει τη γνώμη του. Ίσως αυτή η έλλειψη (ψυχο)λόγου να οδήγησε τα βήματα του (παιδι)ού μέσα μου στον (Ψυχο)(παίδη). Ο Καβάφης αριστερά, με τυπογραφικά στοιχεία καθαρεύουσας -ναι, ναι, τόνοι, οξείες, δασείες, περισπωμένες- όπως απαιτεί η στιγμή, η ζωγραφιά με τα τρομερά άλογα δεξιά. Απελπισμένα, θυμωμένα, επαναστατημένα, έτοιμα να βγουν από το πλάνο. Ίσως όχι επαναστατημένα. Σίγουρα θυμωμένα, άρα επαναστατημένα μετά. Ποιητικός και εικαστικός λόγος σε φόντο άσπρο. Κάπως έτσι δηλαδή:

Εδώ θα ομολογήσω ότι δεν υπήρξα ποτέ φαν του Καβάφη. Πιο συγκεκριμένα, δεν υπήρξα ποτέ φαν του Καβάφη όταν ο Καβάφης είναι σε κοινή θέα. Ακόμα πιο συγκεκριμένα, δεν υπήρξα φαν εξωτερίκευσης της ατέλειωτης συνωμοσίας της ποιήσης του Καβάφη. Αυτή η ποιητική συνωμοσία είναι το μεγαλείο του. Αν βγει προς τα μπρος, ακυρώνεται. Τα "άλογα" όμως αποτελούν εξαίρεση. Ιδού γιατί:

Τα Άλογα του Aχιλλέως

Τον Πάτροκλο σαν είδαν σκοτωμένο,
που ήταν τόσο ανδρείος, και δυνατός, και νέος,
άρχισαν τ’ άλογα να κλαίνε του Aχιλλέως·
η φύσις των η αθάνατη αγανακτούσε
για του θανάτου αυτό το έργον που θωρούσε.
Τίναζαν τα κεφάλια των και τες μακρυές χαίτες κουνούσαν,
την γη χτυπούσαν με τα πόδια, και θρηνούσαν
τον Πάτροκλο που ενοιώθανε άψυχο — αφανισμένο —
μια σάρκα τώρα ποταπή — το πνεύμα του χαμένο —
ανυπεράσπιστο — χωρίς πνοή —
εις το μεγάλο Τίποτε επιστραμένο απ’ την ζωή.

Τα δάκρυα είδε ο Ζευς των αθανάτων
αλόγων και λυπήθη. «Στου Πηλέως τον γάμο»
είπε «δεν έπρεπ’ έτσι άσκεπτα να κάμω·
καλλίτερα να μην σας δίναμε, άλογά μου
δυστυχισμένα! Τι γυρεύατ’ εκεί χάμου
στην άθλια ανθρωπότητα πούναι το παίγνιον της μοίρας.
Σεις που ουδέ ο θάνατος φυλάγει, ουδέ το γήρας
πρόσκαιρες συμφορές σας τυραννούν. Στα βάσανά των
σας έμπλεξαν οι άνθρωποι.»— Όμως τα δάκρυά των
για του θανάτου την παντοτινή
την συμφοράν εχύνανε τα δυο τα ζώα τα ευγενή.

Δεν μπορώ τεχνικά αυτή την ώρα να προσθέσω τόνους και βαρείες όπως είναι στο πραγματικό κείμενο της μεταξοτυπίας. Για αυτό θα σας ανταμείψω με μια εικόνα του χειρογράφου και με μια ανάγνωση του ποιήματος η οποία κατά τη γνώμη μου είναι μέσα στο πνεύμα του ποιητή. Η αλήθεια είναι ότι είναι πολύ δύσκολο να απαγγελθεί ποίημα του Καβάφη. Πώς μπορεί άλλωστε να απαγγελθεί μια συνωμοσία; Να ψιθυρίσεις τον Καβάφη, ίσως. Να τον απαγγείλεις αδύνατον. Ας ακούσουμε όμως τον πίνακα κι ας δούμε το χειρόγραφο του ίδιου του ποιητή:

(πηγή: www.kavafis.gr)

Επιστρέφοντας στον πίνακα του Ψυχοπαίδη, κάποιος παρατηρητικός θα έλεγε ότι τα άλογα της εικόνας είναι ένα. Μάλιστα ούτε καν ολόκληρο, αλλά μόνο το κεφάλι του. Άρα ο πίνακας θα έπρεπε να λέγεται "Το άλογο του Αχιλλέως" και όχι "Τα άλογα του Αχιλλέως". Αυτό βέβαια αυτόματα θα ακύρωνε το έτερο ήμισυ της σύνθεσης και επομένως θα είχαμε διαχωρισμό της ποίησης από την ποίηση. Ο τίτλος μάλιστα του έργου θα έπρεπε να είναι "Το Άλογο". Σκέτο, χωρίς το "του Αχιλλέως". Για την ακρίβεια μάλιστα θα έπρεπε να λέγεται "Ένα κεφάλι αλόγου" οπότε θα είχαμε ένα άλλο έργο αλλά με πραγματικό όμως τίτλο περιγραφής. Είναι όμως έτσι; Αν δούμε την ίδια εικόνα από διαφορετική οπτική γωνία διαπιστώνουμε ένα εντελώς διαφορετικό άλογο. Ας κάνουμε ένα ζουμ πάνω στη ζωγραφιά.

Έχουμε αυτήν εδώ την οπτική, σχεδόν σε ευθεία γραμμή από τον πίνακα αλλά κάπως αριστερά από το θέμα:

κι έχουμε κι αυτήν εδώ, σε ίδια απόσταση αλλά υπό γωνία περίπου 30 μοιρών δεξιά:


H φωτογράφιση έγινε με φλας χωρίς πολαράιζερ ή άλλο φίλτρο. Πόσα άλογα βλέπετε; Δεν είναι δυο διαφορετικά "Άλογα του Αχιλλέως"; Άρα σωστή η σύνθεση, σωστό το θέμα, σωστός ο τίτλος του έργου.

-----

O Γιάννης Ψυχοπαίδης γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αθήνα, νομίζω στο Θησείο και είναι της γενιάς του αδελφού μου. Με τον αδελφό του Γιάννη, τον Κοσμά, ήταν στην ίδια παρέα ο δικός μου αδελφός, όταν το ΣΤ' Γυμνάσιο βρισκόταν στην οδό Φαλήρου, στο Κουκάκι. Μαζί τους, ο θεατρικός συγγραφέας Ανδρέας Στάικος, ο μουσικός Νότης Μαυρουδής, ο σκηνοθέτης Γιάννης Φωτιάδης, ο αδελφός του Ανδρέα, ο Γιώργος Στάικος (που ήταν η αιτία να γνωρίσω τη σύντροφο της ζωής μου) και πολλοί άλλοι αξιόλογοι φίλοι. Δυστυχώς ο Κοσμάς, καθηγητής στην Πάντειο, έχει φύγει πια από τη ζωή, όπως πάρα πολύ νωρίς έφυγαν οι Γιώργος Στάικος και Γιάννης Φωτιάδης (βοηθός του Αγγελόπουλου στις "Μέρες του '36") με τους οποίους όμως πρόλαβα να κάνω αρκετή παρέα όταν επέστρεψα από τον Καναδά. Αξέχαστη μια ομιλία του Κοσμά στα γραφεία του ΣΥΝ, στην οδό Ρουμπέση, που συνεχίστηκε τρώγοντας στου Sveik από κάτω.

Γι' αυτή τη γενιά όμως σκοπεύω να αναρτήσω ξεχωριστό αφιέρωμα. Είναι η γενιά που γεννήθηκε μέσα ή αμέσως μετά τον πόλεμο εκεί γύρω στο 1945. Ανάμεσα στις πολλές δυσκολίες της εποχής, ευτύχησε τουλάχιστον στο ΣΤ' Γυμνάσιο της οδού Φαλήρου, να έχει καθηγητές τον Αξελό, τον Ροντήρη και άλλους αξιόλογους πνευματικούς ανθρώπους και έτσι να μπολιαστεί με την αγάπη για την Τέχνη, τη Μουσική και το Θέατρο. Τίποτε δεν είναι τυχαίο τελικά. Α, να μην το ξεχάσω. Είχαμε οι δυο γενιές του ΣΤ' τουλάχιστον ένα κοινό σημείο αναφοράς. Τη αξιόλογη αλλά παραξηγημένη από εμάς Βενετσάνου! Θα τα ξαναπούμε όμως.

Αϊ Γιαννιού

...και ως γνωστόν μπλογκ χωρίς Γιάννη προκοπή δεν κάνει!

Χρόνια Πολλά στο Δήμαρχο

και στους

Αλεξόπουλο

Αλούπη

Βασιλείου

Γιαλαμά

Ρήγα

Κοντολάτη

Κοντονίκα

Τενέδιο

Φλεμετάκη

Ούτε καν 45! Ελπίζω να μη ξέχασα κανέναν. Να ΄στε όλοι καλά, γεροί και δυνατοί (Φλεμετάκη πού εξαφανίστηκες; κι εσύ Γιάννη Ρήγα γιατί δεν εμφανίστηκες;). Χθες γιόρταζαν οι (θεο)Φάνηδες και οι (πε)Φώτιοι, προχθές οι Βασίληδες, τα Χριστούγεννα οι Μανώληδες και οι Χρήστοι, λέω να μην ανοίξω μπίζνα με τις γιορτές γιατί ομολογώ ότι αδυνατώ να τις παρακολουθώ. Χρόνια Πολλά λοιπόν σε όλους μας, Καλή Χρονιά και όπως είπε και ο διάσημος γάλλος ουρολόγος του φημισμένου πανεπιστημίου της ville d' Argent, καθηγητής Νικολά ντε Κριστοντούλ, το 2010 να είναι " Α & Α ". Άμεν!