 |
| Συντ/ρχης Ν. Ζορμπάς |
«Tα προκαλέσαντα την επανάστασιν αίτια ήσαν, ως είναι γνωστόν, κυρίως τα εξής:
H Bουλευτοκρατία και η συναλλαγή.
H οικονομική δυσπραγία ένεκα της πλημμελούς φορολογίας, επιβαρυνούσης ιδίως τας λαϊκάς τάξεις.
H κακή απονομή της δικαιοσύνης και η έλλειψις δημοσίας ασφαλείας.
O ατυχής πόλεμος του 1897.
Tο Kρητικόν ζήτημα και το απαράσκευον του Kράτους προς οιανδήποτε πολεμικήν δράσιν.
O Λαός, πληρώνων φόρους βαρυτάτους και στερούμενος δικαιοσύνης, διοικήσεως, ασφαλείας, εκπαιδεύσεως κλπ., είχεν επανειλημμένως εκδηλώσει την δυσφορίαν του δι’ αναφορών και ψηφισμάτων(1) άνευ πρακτικού τινός αποτελέσματος, μη δυνάμενος δε να προβή εις δραστικώτερα μέτρα, εφαίνετο εφησυχάζων, αι δε αγροτικαί τάξεις ετράπησαν προς την μετανάστευσιν, ήτις κατά τα τελευταία ιδίως έτη, κατέστη επικίνδυνος και δι’ αυτήν την υπόστασιν του Kράτους...».
(1) Ψήφισμα των Συντεχνιών Αθηνών της 3 Δεκεμβρίου 1908, προς την Βουλήν και την κυβέρνησιν δι' ου εδηλούτο ότι αδυνατούσι να δεχθώσι νέους φόρους. - Υπόμνημα των Συντεχνιών προς τον Βασιλέα, της 18 Φεβρουαρίου 1909, κατά της συναλλαγής και της φορομανίας και αίτησις αλλαγής συστήματος διοικήσεως.
Νικόλαος Ζορμπάς (1844-1920)
Αρχηγός του Στρατιωτικού Συνδέσμου και του κινήματος στο Γουδί (1909)
Απομνημονεύματα
------
Εγκαινιάζουμε μια νέα σειρά, τα ektoΙστορικά. Το ekto1972 (ξανα)διαβάζοντας Ελληνική Ιστορία, υπενθυμίζει γεγονότα και κείμενα τα οποία θα μπορούσαν να αντιστοιχηθούν ευθέως με τη σημερινή εποχή. Λυπούμαστε μόνο που για τεχνικούς λόγους, δεν μπορεί να διατηρηθεί το πολυτονικό σύστημα γραφής στα παραθέματα που είναι γραμμένα στην καθαρεύουσα.
Φωτ. Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο
------
Εγκαινιάζουμε μια νέα σειρά, τα ektoΙστορικά. Το ekto1972 (ξανα)διαβάζοντας Ελληνική Ιστορία, υπενθυμίζει γεγονότα και κείμενα τα οποία θα μπορούσαν να αντιστοιχηθούν ευθέως με τη σημερινή εποχή. Λυπούμαστε μόνο που για τεχνικούς λόγους, δεν μπορεί να διατηρηθεί το πολυτονικό σύστημα γραφής στα παραθέματα που είναι γραμμένα στην καθαρεύουσα.
4 σχόλια:
Οταν τα παθήματα δεν γίνονται μαθήματα.
Δυστυχώς, η πλημμελής γνώση της ιστορίας μας (επειδή στο σχολείο μαθαίναμε μόνο για τους ήρωες και όχι για το κακό μας χάλι) δεν μας αποτρέπει από το να επαναλαμβάνουμε ξανά και ξανά τα ίδια λάθη.
Από ποια λάθη να μάθουμε; Εδώ οι ιστορικοί αναλώθηκαν στο αν το Γουδί ήταν "κίνημα" ή "επανάσταση".
Σαφώς ήταν κίνημα.
Η επανάσταση έχει ευρύτερα πολιτειακά, κοινωνικά και οικονομικά χαρακτηριστικά, από τα οποία, βέβαια, κανένα δεν διέθετε η "επανάστασις" στο Γουδί.
Επιπλέον οι επαναστάσεις διαθέτουν απαραίτητα το στοιχείο της λαϊκής συμμετοχής, το οποίο επίσης έλειπε από το Γουδί, στοιχείο το οποίο δεν δύναται να αναπληρωθεί από την αδιαμφισβήτητη λαϊκή αποδοχή που πράγματι είχε το συγκεκριμένο γεγονός.
Επίσης δεν είναι δυνατό να αναπληρωθούν αυτές οι ελλείψεις από το γεγονός ότι πράγματι το κίνημα επέτυχε τους σκοπούς του και έθεσε τη χώρα σε ετοιμότητα (κυρίως εξαιτίας της επιλογής του χαρισματικού Ελυθ. Βενιζέλου) για τους μετέπειτα Βαλκανικούς πολέμους.
Κίνημα λοιπόν το οποίο δικαιώθηκε εκ του αποτελέσματος, πλην όμως υπήρξε και η απαρχή όλων των μετέπειτα λατινοαμερικανικού τύπου κινημάτων, που ταλάνισαν τη χώρα μέχρι την δικτατορία Μεταξά (διάβαζε Γεωργίου του Β΄) και τη δική μας 21η.
Ηθικόν διδαγμα κανένα κίνημα δεν είναι δυνατό να επιλύσει ριζικά και μόνιμα, κοινωνικές, πολιτικές και ηθικές στρεβλώσεις αν δεν αναζητηθούν τα οικονομικά (κατά κύριο λόγο) αίτια τα οποία τις δημιουργούν.
Δεν υπάρχουν λαοί με κακό ή καλό DNA "καλοί" ή "κακοί", "τεμπέληδες" ή "εργατικοί" κ.ο.κ και ουκ έστιν τέλος.
Κάποτε θα πρέπει να το αντιληφθούμε και να αναζητήσουμε τις βαθύτερες αιτίες της "ελληνικής κακοδαιμονίας".
Κατά τη γνώμη μου, το Γουδί ήταν η αντίδραση μέρους της αστικής τάξης απέναντι στις αυθαιρεσίες του παλατιού (λέω μέρους, όχι όλης της αστικής τάξης). Οι επικεφαλής στρατιωτικοί έχοντας υποστεί ως νέοι αξιωματικοί την ντροπή της ήττας του 1897, όχι μόνο δεν ξέχασαν ποιος έφταιξε, αλλά βλέποντας συνεχώς την πολιτικο-οικονομική κατάσταση να χειροτερεύει και τα πριγκιπάκια συνέχεια μεσ’ τα πόδια τους, αντέδρασαν έχοντας κατά νου βεβαίως ότι ένα τουλάχιστον κομμάτι της παλαιοκομματικής αστικής τάξης (με κυριότερο εκπρόσωπό της τον Βενιζέλο) θα τους στηρίξει. Όπως και έγινε.
Το αν ήταν «κίνημα» ή «επανάσταση» ποσώς ενδιαφέρει. Από τα 4 στοιχεία που αναφέρει ο Σοφιστής, έλειπε ασφαλώς το τελευταίο (λαϊκή συμμετοχή), αλλά πώς θα μπορούσε κάτω από τις συνθήκες να γίνει αλλιώς; Τα υπόλοιπα (πολιτειακά, κοινωνικά και οικονομικά χαρακτηριστικά) υπήρχαν. Αλλά ακόμη και για τη λαϊκή συμμετοχή, θα μπορούσε κάποιος να πει ότι οι «Συντεχνίες» που γκρίνιαζαν και που είχαν ως μέλη εργοδοσία και συνδικάτα μαζί (τότε ήταν ενωμένοι και είχαν ένα κοινό όργανο προώθησης δικαιωμάτων και συμφερόντων) δεν μπορούν να αποκλειστούν εντελώς από το κάδρο. Με αυτή την έννοια υπήρχε ένα –πολύ γενικά μιλάω- συναίσθημα λαϊκής συμμετοχής. Μη ξεχνάμε ότι είμαστε ακόμη στην περίοδο πριν την Οκτωβριανή Επανάσταση και την γενικότερη αφύπνιση των λαών που ακολούθησε.
Τώρα, αν ήταν η απαρχή ή όχι των μετέπειτα «λατιανοαμερικάνικου τύπου κινημάτων», θα μου επιτρέψει ο Σοφιστής να πω ότι δεν συμφωνώ. Ανάμεσα στο Γουδί και την δικτατορία του Πάγκαλου ας πούμε, μεσολάβησαν Βαλκανικοί Πόλεμοι, ένας Παγκόσμιος Πόλεμος και η Μικρασιατική καταστροφή. Δεν μπορώ να δω την σύνδεση και την απαρχή των επόμενων δεινών με τους διάφορους δικτατορίσκους που έκατσαν αργότερα στο σβέρκο του λαού μας. Αν εννοεί ότι όλοι αυτοί είχαν κατά νου ως παράδειγμα το Γουδί όταν μας αλυσόδεναν, μάλλον είναι εξεζητημένο να το ερμηνεύσουμε έτσι. Δεν νομίζω δηλαδή να τους «φώτισε» το Γουδί για να πράξουν ό,τι έπραξαν. Θα το έκαναν ακόμη κι αν δεν υπήρχε ένα Γουδί πριν. Εν κατακλείδι, το Γουδί είχε πραγματικούς εθνικούς λόγους για να γίνει. Τα άλλα κινήματα ήταν απλώς καρικατούρες.
Πάντα κατά τη γνώμη μου.
μφχ
Δημοσίευση σχολίου